• Home
  • अनुदान के लिए कृषि कार्यालय का चक्कर काट कर रहे सुपौल के किसान, अधिकारी नहीं ले रहे जैविक खेती के प्रोत्साहन में रुचि

अनुदान के लिए कृषि कार्यालय का चक्कर काट कर रहे सुपौल के किसान, अधिकारी नहीं ले रहे जैविक खेती के प्रोत्साहन में रुचि

जागरणसंवाददाता,सुपौल।जिलेमेंजैविकखेतीप्रोत्साहनयोजनाउदासीनताकीभेंटचढ़कररहगईहै।इसयोजनामेंजहांपिछलेतीनवर्षोंसेराशिकाअकालबनाहुआहै।वहींपूर्वमेंकिसानोंद्वाराबनाएगएवर्मीबेडकेअनुदानकीराशिउन्हेंनहींमिलपाईहै।जिससेकिसानअपनेकोठगामहसूसकरअनुदानराशिकेलिएकार्यालयकाचक्करलगारहेहैं।जिससेजिलेमेंजैविकखेतीपरब्रेकसालगगयाहै।दरअसलसरकारनेअंधाधुंधरासायनिकखादोंकाप्रयोगपरविरामलगानेकेलिएयहयोजनाशुरूकीथी।इसयोजनाकामकसदरासायनिकखादोंकेप्रयोगसेमिट्टीकीक्षीणहोरहीउर्वराशक्तिकोबचानाथा।परंतुराशिकेअभावकेकारणयोजनाधरातलपरउतरनेसेपहलेहीदमतोड़गई।योजनाकेतहतजैविकखेतीकेप्रतिकिसानोंकोजागरूककरनेकेसाथ-साथखेतीकेइसपद्धतिकोअपनानेवालेकिसानोंकोप्रोत्साहनराशिदीजातीथी।किसानजैविकखादकाउत्पादनकरइसकाउपयोगखेतोंमेंकरतेथे।हालांकिऐसेकिसानोंकीअपेक्षाकृतसंख्याकमहीथी।लेकिनदेखादेखीमेंकिसानोंकीसंख्याबढ़हीरहीथीकिराशिकेअभावकेकारणयोजनाविस्तारितहोनेसेपहलेहीदमतोड़गई।वर्तमानस्थितिहैकिजहांपिछलेवित्तीयवर्षोंसेइसयोजनाकानहीविभागकोलक्ष्यप्राप्तहुआहैऔरनहीराशि।जबकिइससेपूर्वयोजनाकेतहतजिनकिसानोंनेवर्मीबेडकानिर्माणकियाथाउसमेंसे140किसानोंकोआजतकअनुदानकीराशिनहींमिलपाईहै।

वित्तीयवर्ष2018-19केबादनहींआईराशि

जिलाकृषिकार्यालयसेमिलीजानकारीकेअनुसारवित्तीयवर्ष2018-19केबादइसयोजनामेंसरकारद्वाराराशिउपलब्धनहींकराईगईहै।वित्तीयवर्ष2017-18मेंइसयोजनाकेतहतजिलेमें235वर्मीबेडनिर्माणकालक्ष्यदियागयाथा।हालांकिलक्ष्यकोपूराकरलियागया,परंतु93किसानजिन्होंने465बेडकानिर्माणकियाथाउन्हेंआजतकअनुदानकीराशिनहींमिलपाईहै।इसीतरहवित्तीयवर्ष2018-19मेंकुल1600बेडनिर्माणकालक्ष्यविभागकोदियागयाथा।जिसमेंसे47किसानजिन्होंने235वर्मीबेडकानिर्माणकियाथा,उन्हेंआजतकअनुदानकीराशिभुगताननहींहोपाईहै।

पिछले3वित्तीयवर्षसेइसयोजनामेंनहींआईराशि

वित्तीयवर्ष2019-20,2020-21तथा2021-22मेंइसयोजनामेंसरकारद्वाराविभागकोनहीलक्ष्यदियागयाहैऔरनहीराशि।जिसकेकारणयहयोजनाजिलेमेंधारासाहीहोचुकाहै।परिणामहैकिकिसानजैविकखादकेबदलेरासायनिकखादोंकाउपयोगकरमिट्टीकीसेहतसेखिलवाड़कररहेहैं।किसानोंकाकहनाहैकिसरकारअन्यकईयोजनाओंमेंपैसेकोपानीकीतरहबहारहीहै।लेकिनकिसानोंसेजुड़ीयोजनाओंमेंउदासीनबनीहै।अनुदानकीव्यवस्थारहनेकेकारणकिसानोंकोवर्मीबेडनिर्माणमेंअधिकआर्थिकबोझनहींउठानापड़ताथा।

मिट्टीकीसेहतकोबचानेकातरीकाहैजैविकखेती

जैविकखेतीमेंरासायनिकउर्वरकोंकीटनाशकोंकेस्थानपरकुदरतीखादकाप्रयोगकियाजाताहै।इससेनकेवलभूमिकीपैदावारशक्तिलंबेसमयतकबनीरहतीहै।बल्किपर्यावरणभीसंतुलितरहताहै।इसीविधिसेउत्पादितफसलस्वास्थ्यकेलिएलाभप्रदमानाजाताहै।कृषिवैज्ञानिककेअनुसारजैविकखादकेप्रयोगसेपोषकतत्वपौधेकोकाफीसमयतकमिलताहै।इनखादकेप्रयोगसेदूसरीफसलकोभीलाभमिलताहै।रासायनिकखादकेमुकाबलेजैविकखादजमीनकीउर्वराशक्तिबढ़ानेमेंसहायकहोतीहै।

8वर्षपूर्वशुरूकीगईथीयहयोजना

करीब8वर्षपूर्वजैविकखेतीकोबढ़ावादेनेकेलिएसरकारनेजैविकखेतीप्रोत्साहनयोजनालागूकीथी।जिसकेतहतवर्मीकंपोस्टउत्पादनकरनेकेलिएबनाएजानेवालेबेडपरसरकारद्वाराप्रतियूनिट5000प्रोत्साहनकीराशिदेतीथी।जिसकेकारणकिसानआसानीसेबेडकानिर्माणकरखादकाउत्पादनकरइसकाउपयोगअपनेखेतोंमेंकरतेथे।लेकिनप्रोत्साहनराशिकाअकालपड़ाहै।जिससेजिलेमेंइसयोजनाकोब्रेकसालगगयाहै।

बोलेजिलाकृषिपदाधिकारी

जिलाकृषिपदाधिकारीसमीरकुमारनेकहाकिपिछलेतीनवित्तीयवर्षसेइसयोजनामेंनहीलक्ष्यप्राप्तहुआहैऔरनहीराशि।जहांतककिसानोंकेबकायाप्रोत्साहनराशिकासवालहैइसकेलिएविभागसेराशिकीमांगकीगईहै।राशिमिलतेहीकिसानोंकोप्रोत्साहनराशिउनकेखातेमेंदेदीजाएगी।